DON BLAS

Don Blas é un estraño pero agarimoso e divertido personaxe.

Hai dez anos que chegou ao meu refuxio, logo dunha longa viaxe desde Quiroga, no sur da provincia de Lugo. Daquela era apenas unha cría dun mes, perdida e indefensa. Logo da desaparición de Gusi, unha cadeliña pequecha e lanuda, agarimosa coa xente da casa e tremendamente agresiva coas persoas descoñecidas, apareceu este elemento distorsionador.

É un cadelo pequecho, algo tonto, pero ledo coma as pandeiretas. Cando chegou a casa, aos poucos meses de morrer o papá, apenas sabía comer. Houbo que armarse de paciencia para que tomase o biberón e pechar cancelos e portas, pois o seu divertimento consistía en fugarse, quen sabe por que, cara a estrada e, con aqueles ladridos agudos de bebé, asustar aos coches que subían e baixaban a empinada estrada que pasa por diante da casa. Seguíame a todas partes, ata cando me metía no coche para ir traballar. Se me vía chegar e poñer roupa para ir á horta, empezaba a correr entre o corredor da cociña e o sitio onde están as ferramentas, para indicarme o camiño, para que non esquecese nada. Logo, na horta, seguía cada movemento do sacho, do angazo ou da mangueira. Cando vía que recollía as cousas na horta, ía correndo para a cociña e seguía cada movemento da mamá, mentres poñía a mesa e, cando eu chegaba para comer, sentaba a carón dela, pegado ao seu caxato.

Don Blas é don Blas. Non me caben aquí todas as cousas que teño gardadas na memoria e que están vinculadas co seu nome. Cerca do 1 de novembro, vénseme á cabeza unha especial, a da súa tristura cando morreu meu irmán, o seu nerviosismo e a desidia que o invadiu ao notar a súa falta. Don Blas segue sendo o can tonto de sempre, agarimoso e rebuldeiro, pero ás veces senta sobre a súa deteriorada cadeira esquerda, mirando a ningures, como se agardase que pola porta volva aparecer quen lle daba un anaco de galleta antes de ir durmir.

I - SEDUCCIÓN

Shadows on the sand

Xulio López  

Me sedujo.

De mis cejas cuelgan, todavía,

sus telarañas.

¿Fue aquella puerta sin postigos,

o la empinada escalera?

¿Fue aquella luz interminable

que ascendía y descendía

a través de la claraboya?

¿Fue su madera polvorienta

que crujía bajo mis sandalias?

No lo sé.

Sencillamente, me sedujo

y me atrapó entre sus misterios.

12 DE OUTUBRO

Hoxe é 12 de outubro. A señora Concha cumpre 81 anos de ledicias e mágoas. Sobre todo mágoas. Pero é unha muller forte, triste e feliz, que chora e ri coa presenza da vida.

É a miña nai!

Era unha linda moza! A que si?

Aínda é fermosa, coas enrugas e pegadas do tempo. Hoxé é unha adorable avoa, apoiada nun caxato que leva escritos os nomes de seu pai Antonio, de súa nai Benita, de seu marido Luís, de seu fillo José Luís, de seu irmán Cándido e da esposa deste, Sara, da súa tía Luscinda, da súa curmá Lola... E de tantas e tantas persoas que foron construíndo o seu mundo.

Hoxe, como nunca, vina chea de vitalidade, doente de todo, pero leda por nada, porque foi capaz de dar acubillo, unha vez máis, á súa familia. Á máis vella, a que lle queda, súa irmá Mari, e á máis nova, as nenas Arera e Sara que enchérona de ledicia.

Pero sei que o mellor agasallo foi a presenza no xantar dun dos seus fillos, xunto coa súa dona e as crianzas, a quen cría perdidos.

O tempo non pasa de balde. Ela sempre o di. Dicíao o papá... 

Pero é tan bonito ver como unha persoa sigue cumprindo coa vida, a pesar de todo! 

MARMELOS SEN DATA DE CADUCIDADE

Seguindo un fío iniciado por Kaplan,un reincidente, continuado por outras persoas ás que tamén gusto moitísimo de ler, veume á memoria algo da miña infancia.

Cando era pequena a avoa Benita, por este tempo e coa axuda da tía-avoa Luscinda, da madriña ou da mamá, pasaba horas na cociña pelando, cortando e cocendo marmelos, mesturados con azucre na xusta proporción, ata que o doce adquiría un dourado intenso, case vermello, e unha textura semellante á da lava dun volcán. Ás veces eu tamén colaboraba, subida a un banquiño de madeira, a cociñar tan exquisita vianda. Teño un sinal no pescozo, hoxe case imperceptible, que me lembra que, unha tarde, "axudando" a aquelas mulleres a cocer os marmelos, unha burbulla saltou da pota e queimoume a pel.

Pero aquel marmelo espeso, gardado logo en pequenas caixas de madeira forradas cun groso papel de cebola, non tiña data de caducidade. Gardábase para todo o ano na adega da casa, escura e fría, na que se salgaba a carne do porco e onde logo secábanse os xamóns e os touciños, a cachucha e os lacóns, onde penduraban dun gancho os atados de ourego e de herba luísa… Unha adega cunhas fiestras pequeniñas, orientadas ao norte e ao oeste, protexidas cunha finísima e tupida tea metálica, polas que as airexas das estacións fluían libres. Era un lugar cheo de misterios suculentos.
Había un armario mosquiteiro na que se gardaba o manteigoso queixo do país, chegado das terras da Arzúa ou das verdes chairas de Lugo, as sobras do xantar do día, que se gardaban para a cea ou para outro xantar (non se tiraba nada), a carne fresca das becerras ou das vacas que o Pepe "Can-Can" vendía no mercado da vila, o bacallau salgado...
Nos andeis da adega había tarros de salsa de tomate e marmelada de mazá, que a mamá, a avoa e a madriña preparaban con agarimo, unhas olas de barro con chourizos anegados en aceite, botellas con licor-café e augardente branca e de herbas e outras moitas cousas que non lembro.

Detrás da porta había unha enorme artesa de pesada tapa na que estaban o saco dos garavanzos, o das fabas e o do azucre (un luxo racionado), a caixa das noces... Alí, a mamá, a avoa e a madriña agochaban tamén as poucas lambetadas e delicias aromáticas que a precaria economía daqueles tempos permitía ter: algún paquete de café en gran, algunha libra de chocolate negro “Viso” ou “La Torronesa”, algunha caixa de galletas surtidas “Cuétara”, as uvas e figos pasos e o turrón duro e brando “El lobo” para o Nadal, ou a caixa de bombóns que sempre traía a tía-avoa Vitorina cando viña desde Bos Aires…

Pero o que máis me chamaba a atención eran as laranxas sanguiñas que a avoa mercaba de vez en cando na feira da vila. Aquilo si que era novidade e non había cousa máis deliciosa ca deixar esvarar polos beizos aquel zume acedo e doce a un tempo, que deixaba no padal a frescura traída doutras terras.

E, por suposto, as caixas co doce de marmelo. Ai, aquelas caixas sen data de caducidade!

En canto tiven forza suficiente para levantar a tapa da artesa e vía que non había vixianza, metíame na adega para saborear un anquiño daquel doce que me deixou unha queimadura no pescozo mentres o revolvía cun enorme cullerón para que non se botase a perder.

Quizais esa era a miña vinganza por deixarme marcada para sempre!